ग्रहण 2021: सूर्य ग्रहण आणि चंद्र ग्रहण - Solar Eclipse and Lunar Eclipse in Marathi

ग्रहण 2021 (grahan 2021) च्या या पानावर आम्ही अ‍ॅस्ट्रोसेज च्या सर्व पाठकांना या वर्षी होणाऱ्या सर्व ग्रहणाची गरजेची माहिती देऊ, जे दोन ग्रहांच्या मध्ये कुठल्या ही अन्य ग्रह किंवा पिंड च्या येणाने घटीत होते. या स्थितीमध्ये अधिकतर सूर्य ग्रहण आणि चंद्र ग्रहणाचे निर्माण होते.


प्रत्येक प्रकारचे ज्योतिषीय समाधान मिळावा - प्रश्न विचारा

या लेखात आम्ही तुम्हाला वर्ष 2021 मध्ये होणाऱ्या सरव सूर्य ग्रहण 2021 आणि चंद्र ग्रहण 2021 च्या सूचीच्या व्यतिरिक्त, बरीच काही अन्य आणि महत्वाची माहिती ही देऊ. या सोबतच, आम्ही न फक्त 2021 मध्ये ग्रहणाची तारीख, वेळ, काळ आणि दृश्यता वर चर्चा करू तर, या खगोलीय घटनेच्या ज्योतिषीय आणि धार्मिक पैलूंना ही विस्ताराने समजून सांगू, ज्याच्या मदतीने तुम्ही जाणू शकतात की, तर त्यासाठी काय उपाय आहे त्याला केल्यास तुम्ही कुठल्या ही प्रकारच्या ग्रहण दोषाने स्वतःचे आणि कुटुंबाचा बचाव करू शकतात आणि प्रत्येक ग्रहणाच्या सुतक काळाच्या वेळात तुम्हाला कोणकोणती विशेष सावधानी ठेवावी लागेल हे ही आम्ही तुम्हाला ग्रहण 2021 च्या आपल्या याच लेखात विस्तार पूर्वक सांगू.

Click Here To Read In English: Eclipse 2021

वर्ष 2021मध्ये होणारे सर्व ग्रहण

वर्ष 2021 मध्ये घडणारे सर्व सूर्य ग्रहण आणि चंद्र ग्रहणाची गोष्ट केली असता या वर्षी 2 सूर्य ग्रहण आणि 2 चंद्र ग्रहण होणार आहे. तथापि, या सर्व ग्रहणां पैकी काही ग्रहण भारतात दिसतील तर, काही भारतात दिसणार नाही. अश्यात जिथे याची दृश्यता नसेल तिथे यांचे सुतक काळ ही प्रभावी नसेल परंतु, जिथे याची दृश्यता असेल तिथे ग्रहणाचा प्रभाव प्रत्येक प्राण्यावर कुठल्या न कुठल्या रूपात नक्कीच पडणार आहे. वर्ष 2021 मध्ये घडणाऱ्या सूर्य ग्रहण आणि चंद्र ग्रहणाच्या बाबतीत तुम्हाला सांगण्याच्या आधी हे जाणून घेणे अधिक महत्वाचे आहे की, सूर्य आणि चंद्र ग्रहण कुठल्या घटनेला म्हणतात आणि त्यांचे कोणते प्रकार आहेत:-

  1. सूर्य ग्रहण 2021 (Surya Grahan 2021)

सूर्य ग्रहण त्या घटनेला म्हणतात जेव्हा चंद्र, पृथ्वी आणि सूर्य मधून जाते. जेव्हा सूर्य ग्रहण पृथ्वीवरून पाहिले जाते तेव्हा हे विस्मरणीय दृश्य असते ज्यात सूर्याला पूर्ण किंवा आंशिक रूपात अच्छादित झालेले प्रतीत होते.

विज्ञानात या घटनेचे असे वर्णन केले गेले आहे की, ज्या प्रकारे पृथ्वी सूर्याची परिक्रमा करते आणि पृथ्वीची परिक्रमा ठीक त्या प्रकारे चंद्र करते. अश्यात नेहमी परिक्रमा चक्र पूर्ण करून अशी स्थिती बनते जेव्हा चंद्र परिक्रमा करून सूर्य आणि पृथ्वीच्या अगदी मध्ये येते. या काळात चंद्र सूर्याच्या प्रकाशाला आंशिक किंवा पूर्ण रूपात आपल्या मध्ये झाकून त्याला पृथ्वी पर्यंत पोहचवण्यात रोखतो आणि त्या वेळी प्रकाशाच्या अभावात पृथ्वी वर एक वेगळीच अंधारी येते. या घटनेला विज्ञानाच्या भाषेत सूर्य ग्रहण (solar eclipse) म्हणतात. जे की, अमावास्येलाच घडते कारण, या काळात पृथ्वीवरून चंद्र दिसत नाही.

स्वास्थ्य सल्ल्याने मिळवा स्वास्थ्य संबंधित कुठल्या ही समस्येचे ज्योतिषीय समाधान

सूर्य ग्रहणाचे प्रकार

सामान्यतः सूर्य ग्रहणाचे तीन प्रकारे लागते :-

  1. चंद्र ग्रहण 2021 (Chandra Grahan 2021)

सूर्य ग्रहणाच्या प्रमाणेच चंद्र ग्रहण ही या खगोलीय घटनेला म्हणतात. जेव्हा पृथ्वी सूर्याची परिक्रमा करत असते आणि चंद्र देव पृथ्वीची परिक्रमा, अश्यात या काळात चंद्र देव परिक्रमा करत करत पृथ्वीच्या ठीक मागे त्याची प्रच्छायेत येते. या स्थितीत तीन सूर्य, पृथ्वी आणि चंद्र एक सरळ रेषेत उपस्थित असते. या अनोख्या घटनेला चंद्र ग्रहण म्हणतात. जे सदैव पौर्णिमेला घडते.

चंद्र ग्रहणाचे प्रकार

ठीक सूर्य ग्रहणाप्रमाणे चंद्र ग्रहण ही मुख्य रूपात तीन प्रकारे असते:-

आमतौर पर हर ग्रहण का प्रकार एवं उस ग्रहण की अवधि केवल और केवल चन्द्रमा की स्थिति पर ही निर्भर करती है। तो आइये अब जानते हैं इस साल घटित होने वाले सूर्य और चंद्र ग्रहणों के बारे में विस्तार से:-

ग्रहण 2021 ची गोष्ट केली असता वर्ष 2021 मध्ये एकूणच दोन सूर्य ग्रहण घडणार आहेत. यात पहिले सूर्य ग्रहण वर्षाच्या मध्यात म्हणजे, 10 जून 2021 ला घडेल तर, तेच वर्षाचे दुसरे सूर्य ग्रहण 4 डिसेंबर 2021 ला होईल.

पहिले सूर्य ग्रहण 2021
दिनांक सूर्य ग्रहण प्रारंभ सूर्य ग्रहण समाप्त दृश्य क्षेत्र
10 जून 13:42 पासून 18:41 पर्यंत उत्तर अमेरिकेचा उत्तरी भाग, यूरोप आणि एशिया मध्ये आंशिक व उत्तरी कॅनडा, ग्रीनलँड आणि रुस मध्ये पूर्ण

सूचना: उपरोक्त तालिकेमध्ये दिलेली वेळ भारतीय वेळेनुसार आहे. हे सूर्य ग्रहण भारतात दिसणार नाही म्हणून, भारतात या सूर्य ग्रहणाचा धार्मिक प्रभाव आणि सुतक मान्य नसेल.

ग्रहण 2021 च्या अंतर्गत वर्षाचे पहिले सूर्य ग्रहण वर्षाच्या मध्यात 10 जून 2021 ला लागेल, जे एक वलयाकार सूर्य ग्रहण असेल. वलयाकार सूर्य ग्रहण त्या घटनेला म्हणतात जेव्हा, चंद्र पृथ्वीची परिक्रमा करून सामान्य तुलनेत त्यापासून दूर होते. या काळात चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये असते परंतु, त्याचा आकार पृथ्वीवरून पाहिल्यास इतके दिसत नाही की, तो पूर्णतः सूर्याच्या प्रकाशाला झाकेल. या स्थितीमध्ये चंद्राच्या बाहेरील किनाऱ्यावर सूर्य खूप चमकदार रिंग म्हणजेच एक अंगठी सारखा प्रतीत होतो. या घटनेला “वलयाकार सूर्य ग्रहण” म्हणतात

हिंदू पंचांगाच्या अनुसार, या ग्रहणाची वेळ गुरुवारी दुपारी 10 जून, पासून 13:42 वाजेपर्यंत संध्याकाळी 18:41 वाजेपर्यंत होईल.

वर्ष 2021 चे पहिले सूर्य ग्रहण भारतात नसेल, हे उत्तर अमेरिकेच्या उत्तर भागात, युरोप आणि आशियामध्ये, उत्तर कॅनडा, ग्रीनलँड आणि रशियाच्या बहुतेक भागात दिसून येईल.

कारण भारतात या सूर्य ग्रहणाची दृश्यता न तर पूर्ण रूपात आणि न आंशिक रूपात असेल म्हणून, याचे सुतक ही भारतात प्रभावी नसेल.

आता अ‍ॅस्ट्रोसेज वार्ता से वर करा उत्तम ज्योतिषांसोबत सरळ फोन वर चर्चा

दूसरे सूर्य ग्रहण 2021
दिनांक सूर्य ग्रहण प्रारंभ सूर्य ग्रहण समाप्त दृश्य क्षेत्र
4 डिसेंबर 10:59 वाजेपासून 15:07 वाजेपर्यंत अंटार्कटिका, दक्षिण अफ्रीका, अटलांटिकचा दक्षिणी भाग, ऑस्ट्रेलिया, दक्षिण अमेरिका

सूचना: वरील टेबल मध्ये दिलेला वेळ भारतीय वेळेनुसार आहे. हे सूर्यग्रहण भारतात दिसणार नाही. म्हणूनच, या सूर्यग्रहणासंदर्भातील धार्मिक प्रभाव आणि सूतक हे वैध ठरणार नाहीत.

वर्ष 2021 चे दुसरे आणि शेवटचे सूर्य ग्रहण शनिवारी 4 डिसेंबर 2021 ला घटीत होईल, जे एक पूर्ण सूर्य ग्रहण होईल. पूर्ण सूर्य ग्रहण त्या स्थितीमध्ये होते जेव्हा चंद्र, सूर्य आणि पृथ्वी मध्ये येऊन सूर्याला झाकतो यामुळे सूर्य प्रकाश पृथ्वी पर्यंत पोहचणार नाही.

हे दुसरे सूर्य ग्रहण अंटार्टिका, दक्षिण आफ्रिका, अंटार्टिकाचा दक्षिण भाग, ऑस्ट्रेलिया आणि दक्षिण अमेरिका मध्ये दिसेल.

कारण भारतात या सूर्य ग्रहणाची दृश्यता एकदम शून्य असेल म्हणून, भारतात याचे सुतक काळ ही प्रभावी नसेल.

ग्रहण 2021 च्या अंतर्गत सूर्य ग्रहणासारखेच वर्ष 2021 मध्ये दोन चंद्र ग्रहण होणार आहे ज्यात पहिले चंद्र ग्रहण वर्षाच्या मध्यात 26 मे ला होईल तर, तेच वर्षाचे दुसरे चंद्र ग्रहण 19 नोव्हेंबर 2021 ला होईल.

पहिले चंद्र ग्रहण 2021
दिनांक चंद्र ग्रहण प्रारंभ चंद्र ग्रहण समाप्त ग्रहणाचा प्रकार दृश्य क्षेत्र
26 मे 14:17 वाजेपासून 19:19 वाजेपर्यंत पूर्ण चंद्र ग्रहण भारत, पूर्वी एशिया, ऑस्ट्रेलिया, प्रशांत महासागर आणि अमेरिका

सूचना: उपरोक्त तालिकेमध्ये दिली गेलेली वेळ भारतीय वेळेअनुसार आहे. या कारणाने हे चंद्र ग्रहण भारतात तर दिसेल परंतु, येथे चंद्र ग्रहण फक्त उपच्छाया ग्रहणासारखी दृश्य होईल म्हणून, भारतात या चंद्र ग्रहणाचा धार्मिक प्रभाव आणि सुतक मान्य नसेल.

ग्रहण 2021 चे पहिले चंद्र ग्रहण वर्षाच्या मध्यात 26 मे 2021, बुधवारी लागेल. हिंदू पंचांग अनुसार, या ग्रहणाची वेळ दुपारी 14:17 वाजेपासून रात्री 19:19 वाजेपर्यंत होईल.

हे चंद्र ग्रहण एक पूर्ण चंद्र ग्रहण होईल, जे पूर्वी आशिया, ऑस्ट्रेलिया, प्रशांत महासागर आणि अमेरिकेमध्ये पूर्ण चंद्र ग्रहणा सारखे दृष्ट्या होईल परंतु, भारतात हे एक उपच्छाया ग्रहणासारखे पाहिले जाईल. ज्या कारणाने भारतात याचे सुतक लागणार नाही.

दूसरे चंद्र ग्रहण 2021
दिनांक चंद्र ग्रहण प्रारंभ चंद्र ग्रहण समाप्त ग्रहणाचा प्रकार दृश्य क्षेत्र
19 नोव्हेंबर 11:32 पासून 17:33 बजे पर्यंत आंशिक भारत, अमेरिका, उत्तरी यूरोप, पूर्वी एशिया, ऑस्ट्रेलिया आणि प्रशांत महासागराचा काही क्षेत्र

सूचना: उपरोक्त तालिकेमध्ये दिली गेलेली वेळ भारतीय वेळे-अनुसार आहे. या कारणाने हे चंद्र ग्रहण भारतात तर दिसेल परंतु, येथे उपच्छाया ग्रहणाच्या रूपात दृश्य होण्याने भारतात या चंद्र ग्रहणाचा धार्मिक प्रभाव आणि सुतक मान्य नसेल.

वर्ष 2021 चे दुसरे आणि शेवटचे चंद्र ग्रहण 19 नोव्हेंबर, 2021 ला होणार आहे. जे शुक्रवारी दुपारी, 11:32 वाजेपासून रात्री 17:33 वाजेपर्यंत होईल.

हे एक आंशिक चंद्र ग्रहण होईल ज्याची दृश्यता भारत, अमेरिका, उत्तरी युरोप, पूर्वी आशिया, ऑस्ट्रेलिया आणि प्रशांत महासागर क्षेत्रात होईल.

कारण, भारतात हे चंद्र ग्रहण उपच्छाया ग्रहणाच्या रूपात दिसेल म्हणून, येथे याचे सुतक प्रभावी नसेल.

ग्रहणाचा सुतक काळ आणि त्याची गणना

सुतक काळ अशुभ वेळ असते, जेव्हा सूर्य आणि चंद्र ग्रहण होणार असते तेव्हा प्रत्येक व्यक्तीला कुठल्या ही शुभ व मंगल कार्याला करण्यापासून थांबले पाहिजे कारण, शास्त्रांच्या अनुसार मानले जाते ]की, जर कुणी व्यक्ती सुतक काळात काही शुभ कार्य संपन्न करते तर, शुभ फळांच्या ऐवजी अशुभ फळांची प्राप्ती होते. तथापि शास्त्रांमध्ये या सुतक काळात अशुभ प्रभावापासून वाचण्यासाठी काही असे उपाय सांगितले आहे की, ज्याला जर व्यक्ती ग्रहण काळात करते तर, ते आपल्या सोबत आपल्या कुटुंबाचे ही ग्रहणाच्या अशुभ प्रभावांनी वाचवू शकते. आता जाणून घ्या की, शेवटी कशी केली जाते सुतक काळात वेळेची गणना ज्यामुळे ग्रहण 2021 च्या सुतक काळाची माहिती होते.

जसे आम्ही सांगितले की, ज्योतिष शास्त्रात ग्रहण सुतकाच्या वेळी प्रत्येक प्रकारच्या शुभ कार्यांना करण्याची मनाई नसते. अश्यात जाणून घेणे आवश्यक आहे की, शेवटी कुठला ही ग्रहण सुतक काळ केव्हा पर्यंत प्रभावी राहील. सुतक काळाच्या गणनेसाठी सर्वात आधी घाटीत होणारे सूर्य ग्रहण किंवा चंद्र ग्रहांची वेळी जाणून घेणे गरजेचे असते. अश्यात जेव्हा तुम्हाला माहिती होते की, सूर्य ग्रहण किंवा चंद्र ग्रहण किती वाजेपासून किती वाजेपर्यंत होणार आहे तेव्हा सुतक काळाची गणना तुम्ही खूप सहजरित्या करू शकतात.

मानले जाते की, सूर्य ग्रहण घटीत होण्याने ठीक 12 तासापूर्वी त्या सूर्य ग्रहणाचे सुतक काळ सुरु होते, जे सूर्य ग्रहणाच्या समाप्त झाल्यानंतर समाप्त होते. तसेच चंद्र ग्रहणाच्या वेळी ग्रहण सुरु होण्याच्या ठीक 9 तास आधी, त्या चंद्र ग्रहणाचा सुतक काळ सुरु होतो आणि ग्रहण समाप्त होण्यासोबतच सुतक काळाचा अंत ही होतो. चला तर आता जाणून घेऊया सुतक काळात कोणत्या विशेष कार्याला करणे वर्जित मानले जाते:-

ग्रहण 2021च्या सुतक काळात नक्की करा हे काम

सूतक काल के दौरान भूल से भी न करें ये काम:

ग्रहण 2021 च्या सुतक काळात गर्भवती महिलांनी नक्कीच सावधान राहायला पाहिजे

ग्रहण 2021 के सूतक के समय प्रयोग किये जाने वाले मंत्र

शास्त्रानुसार व्यक्तीला ग्रहणाच्या नकारात्मक प्रभावां पासून वाचण्यासाठी त्या ग्रहण संबंधित ग्रहांची निमलिखित मंत्रांचा जप केला पाहिजे:-

सूर्य ग्रहणात या मंत्राचा जप करा चंद्र ग्रहणात या मंत्राचा जप करा
"ॐ आदित्याय विदमहे दिवाकराय धीमहि तन्नोः सूर्य: प्रचोदयात" “ॐ क्षीरपुत्राय विद्महे अमृत तत्वाय धीमहि तन्नोः चन्द्रः प्रचोदयात्”

ग्रहणाचे पौराणिक महत्व

सूर्य आणि चंद्र ग्रहणाने जोडलेली तशी बरीच पौराणिक मान्यता प्रचलित आहेत परंतु, त्यात राहू आणि केतूची कथा खूप प्रसिद्ध आहे. त्याच्या पौराणिक कथेच्या अनुसार, हे मानले जाते की, अमृत मंथनाच्या वेळी आपल्या शत्रूच्या कारणाने सूर्य आणि चंद्राला छाया ग्रह राहू आणि केतू प्रत्येक वर्षी ग्रहण लावतात.

या शत्रूतेने त्या वेळी जन्म घेतला होता तेव्हा समुद्र मंथनाच्या नंतर समुद्रांतून चौदा रत्ना निघाली, ज्यात एक अमृत होते ज्याला पिऊन प्रत्येक देव आणि असुर अमर होण्याची इच्छा ठेवत होते. अमृत मिळ्वण्यासाठ नंतर युद्ध सुरु झाले अश्यात कोणी ही असुर जर अमृताचे सेवन केले असते तर, पूर्ण संसाराचा घाट होऊ शकत होता. या गोष्टीला समजून देव विष्णू ने एक योजना बनवली आणि त्या योजनेच्या अनुसार त्यांनी असुरांना अमृत पिण्यापासून रोखण्यासाठी स्वतः अप्सरेचे रूप धारण करून सर्व असुरांना आपल्या वश मध्ये केले.

त्या वेळी अमृत पक्ष सारख्या रीतीने वाटले गेले त्यात भगवान विष्णूंनी छल करून देवतांना अमृत आणि असुरांना सामान्य जल देणे सुरु केले परंतु, याच्या आधी सर्व असुर भगवान विष्णूच्या चालीत फसले असते तिथे उपस्थित स्वरभानू नावाचा एक असुर भगवान विष्णूची योजना समजून गेला आणि तो अमृत पण करण्यासाठी देवतांचा रूप धारण करून देवतांच्या रांगेत उभा राहिला.

जब मोहिनी रूप में भगवान विष्णु, देवता रूपी स्वरभानु असुर को अमृत पान करवाने आए तो, सबसे पहले सूर्य और चंद्र देव ने उन्हें पहचान लिया और भगवान विष्णु को सचेत कर दिया। हालांकि तब तक अमृत की कुछ बूंदें स्वरभानु पी चुका था। असुर की इस चालाकी से क्रोधित होकर विष्णु भगवान ने अपना सुदर्शन चक्र चलाया, जिससे असुर स्वरभानु का सिर उसके धड़ से अलग हो गया। चूँकि स्वरभानु अमृत की कुछ बूंद पीने में सफल रहा था, इसलिए वो मरा नहीं और उसका सिर राहु और धड़ केतु कहलाया।

जेव्हा मोहिनी रूपात भगवान विष्णू देवता रुपी स्वरभानू असुरांना अमृत पान करण्यासाठी तेव्हा सर्वात आधी सूर्य आणि चंद्र देवाने त्यांना ओळखले आणि भगवान विष्णूला सचेत केले. तथापि, तेव्हा अमृताचे काही थेंब स्वरभानूने पिले होते. असुरांच्या या चलाखीने क्रोधीत होऊन भगवान विष्णूंनी आपले सुदर्शन चक्र यामुळे असुर स्वरभानूचे डोके आणि धड वेगवेगळे झाले परंतु, स्वरभानू अमृताचे काही थेंब पिण्यात स्वरभानू यशस्वी झाला होता म्हणून, तो मेळा नाही आणि त्यांचे डोके राहू आणि धड केतू म्हणून प्रचलित झाले.

सूर्य आणि चंद्र देवानेच राहू-केतू (स्वरभानू) ला सर्वात समोर बेपर्दा केले होते म्हणून, मानले जाते की, राहू आणि केतूची आपल्या शत्रूतेमुळे प्रत्येक वर्षी सूर्य आणि चंद्रावर ग्रहण लागते.

हमें उम्मीद है कि वर्ष 2021 के ग्रहण से संबंधित ये लेख आपको पसंद आया होगा। इस लेख को पसंद करने एवं पढ़ने के लिए आपका धन्यवाद !

आम्हाला अपेक्षा आहे की, वर्ष 2021च्या ग्रहण संबंधित लेख तुम्हाला आवडला असेल. हा लेख पसंत आणि वाचण्यासाठी आपले धन्यवाद!

Horoscope & Astrology 2021

Talk to Astrologer Chat with Astrologer